PERXUDRES*

26.03.2025, Çarşem Îro ji roya ji Rojîya Remezanê diçû şeva Leyletul Qedr min şiîrên Mîna Acer xwendin ji ''Kulîlkên Mala Mirîyan'' Mîna Acer di van şiîrên Dêrikanî de bi zimanekî multî-mê mirin û mayîneka li dora dê û dotê raber dike. Şor wer tê, di şiîrekê de, ku nav Duayê Dê ye, dot Mîna Acer, dê jiber mirina wê, minetdar dide ber şiîrê.  ''şeva leyletul qedrê bû dêya min her du destên xwe vekir  û got ya rebbil alemîn tu bext û text bide qîza min mala wî ava temen negihand wê roja bextewar bextê qîzê bi qîrê text bi derewan şûştin'' Ji xizêm û guharan bigire heta kitan, deq, bûk û kulîlkan hema bêje her tiştê bi jinan bînên mê didin, di şiîrên Mîna Acer de bi mecazan çûne hedê mirinê, bi ax û keseran derbên binaxbûnê xwarine. Tevî van mecazên mirinan ne reşbîn e Mîna Acer, lê ne geşbîn e jî. Loma ya pir, ne îmajînasyona Mîna Acer, lê gotina wê ya dûz, dipdûz, riprast tesîr li min kir. Wê, di şiîrekê de dema bêrîya dêya xwe kiriye bi zar û zimanê zaro...

Darên me yên hinaran, darên me yên mişmiş û gozan diteqîyan çîçekên xwe vedikirin. Radibûn qîz û bûk diçûn tolik, xerdel, porêpîrê top dikirin. Dest û sûretên şivan û gavanan bi bayê bakur diterikîyan. Bizin û mîhên me dizan, karik û berxik dihatin rûyê dinê.  Me bi van zanibû êdi bihar hatiye gundê me û me zanibû wê 20 Martê bi şev teker werin şewitandin. Xortên gund teker ji gundîyên xwe didîzîn, lê her çiqas teker tekerên dizîyê bûn jî arê Newrozê bi wan tekeran di orta gund de eşkere dihat vêxistin. Serê salên 2000î, şevên Newrozê, ez û xwişka min, dotmemeka me, em tev diçûn ber êr. Dîya min tim got ‘’Naa, vê şevê nî-şevê dikin ku de herine, eyb e çi îşê we heye..’’ Me bi zorê îzin distand û em diçûn pêş mala meta min. -Berê li gund hewş pir tunebûn, dîwar wanî pir bilind nebûbûn. Herkesî pêş qapi-derîyê herkesî didî. Pêşîya mala meta min, erdekî fireh bû, tenê dîrekekî elektrîkê û çend dar hebûn li wir.  Em 15-20 zari bûn. Çend keçikan keras û xeftan li xwe dikirin, dolbe...

20ê Adarê 1990. Dê û bavê min, ew û hevalên xwe tev jibo ku bi awayekî ‘’veşartî’’ Newrozê pîroz bikin, li Sûr ya Diyarbekir saloneka dawetê kîra dikin. Jibo neyên ferqkirin ji hevalên dê û bavê min yek dibe zava û yek dibe bûk. Xwedîyê salonê gava dibîne ku mesele ne dawet e, lê Newroz e dibêje ‘’Eyb e nabe heyran, ez jibo Newrozê pereyan ji we nastînim.’’ Bûk û zavayê wan dikevin salona belaş û daweteka nerast û pîrozkirineka rast destpê dike. Dîya min bi heml e, di meha 9an de ye, lê radibe govendan. Ne tenê govend, xwe di ser agirê Newrozê re jî diavêje. Jin mêr herkes ji dîya min re dibêje ‘’Ewqas nereqise, bes xwe bihejîne, tuyê bebikê li vir bînî dinê ha..’’ Li ser wan gotinan dîya min dibêje ''Doktor ji min re gotiye bebik dawîya Adarê tê dinê, ez jî jixwe dixwazim bira di Newrozê de were dinê, loma min berdin, ezê nesekinim.'' Heqet jî wer dibe. Polîs bi Newroza veşartî dihisin û tên salonê, hinekan digrin dibin, dîya min jî jiber sancîyên wê dibin xestê. Dîya ...

Ezmanekî hêşin î hinek ewrên gewr û sipî lê, deyşta dipdirêj û kîpkesk û roya zer û sor li jor me dibişirî, bi çelengîyên xwe dikirin ku herkesê hatibû Newrozê bela û bêtara bi ser Kobanîyê de hatibû parîyekî bîr bike.   Çi bigir şêni li Sirûcê nemabû, zar zêç û kal û pîr, tevî miletê ji derve, herkes hatibû li ser vî girê ku Kobanî xweş didî kom bûbû.  Di wê qelebalixê de min ji nas û dostan xwe kes ne, lê tek bavê xwe yî li ser heftêyî xistiye û bi heyecana xortê çardeh salî hatiye Newrozê, dî. Ew û hevalekî xwe rûniştibûn, texmînî qelebalix hesab dikirin. Paşê medyayê çi got nizanim lê texmîna bavê min û hevalê wî 170 hezar kes bû.  Ji meydana Newrozê wêde milet rabûbû ser xanîyan li wî arê gurr dinêrî, ewê li Kobanîyê dadabûn. Silav diçûn wê hêla hidûd û dihatin.  Ez jî rabûm hilkişîyam ser xanîyekî. Min li deyştê nihêrî, li Kobanî û li Sirûcê.  Tavilê, ew şiîra Kawa Nemir, ewa sala 1997an li Sirûcê nivîsîye hat bîra min:  Egaleke berî li rojava silava ...

Li erebeya xwe siwar dibim û muzîka xwe eyar dikim. Îro rojeka bi hizûr e: Ji Mehmet Atlı, ji İssa Hassan yanî, Gula Dil vedikim. Çiqas pir hez dikim ji vê muzîkê, min derd û kulên xwe bîrva kirine, diçim manîkura xwe. Xweş e, çi xweş e dinya, dinya piçek sar e lê ne xem e, na!   Qelebalixek, trafîkeka pir dixuye li ser Pira Dîcleyê. ‘’Offf’’ dibêjim, ‘’ez ‘’nagihîjim randevuya manîkura xwe..’’ Trafîk ne trafîkeka normal e.  Pêşî ambulansekê dibînim, dûra li pişt ambulansê jinek. Disekinim. Jineka gênc, li dora 30 salî, dixwaze xwe ji pirê biavêje, bikuje xwe. Wek jina hew maye ji pirê bikeve, nola wê, dolbenda wê ya pembe jî hew maye ji porê wê yê reş bikeve.  Muzîkê digirim, erebeya xwe tam disekinînim, derdikevim ji erebeyê. Ewê birra jî xwe bikuje? Çima, çi hatiye serê wê eceb? Mêrê wê, mêrê wê xirabîyek kiriye! Naaaa, belkî nezewicandî ye, eceb yekî din tiştekî xirab anîye serê wê?  Pirs min ditirsînin. Jinik hêdîka, bi alîkarîya ewên ambulansê li ser pirê derba...