Sazê Xidirê Başî û Bîrnekirin

Çend hefte ne li vê dinyaya derewîn bi nexweşî û bi derzî û derman, parîyekî perîşan çerx dibim, lê min teberik û teselî, di çenteyê min da şiîrên Xidirê Başî hene. 


Xidirê Başî, ew şair û sazbendê bi navê Hıdır Çelik jî tê naskirin, di şiîrên xwe da bi Zazakîyeka zehf zelal hal û hikayeta xwe gotiye.

Wî dilşewitîyê ji hêla Mûşê, 2006an, 17 salan berî wefat bike sala 2023yan, di şiîrekê da helalî ji sazê xwe xwestiye û xwestiye ew wî bîr neke. 

ez mireno ti manena
mi xo vîra meke sazê mi
ti halê mi rind zanena
mi xo vîra meke sazê mi 

… 

vengê xo mi rê zelal ke
roja Xidirî delal ke
heqê xo mi rê helal ke
mi xo vîra meke sazê mi

Omer Faruk Baran


Jibo malumatên zêdetir:


Gula Xizirî - Xidirê Başî, Weşanxaneyê Vateyî - 2012


Dîwan - Xidir Baş, PİYA Yapım - 2021

PIRR TÊNE XWENDIN

Doğan Kılıç Wenda û Wenda Roja Newe

Resim
Kurdên Tirkîyê piştî bêdengîya demdirêj a li dû şikestinên Şêx Seîd û Seyîd Riza serê salên 1960î bi parçek serbestî ra nola ku hêdî hêdî hatibin ser hemd û hişên xwe bi kovar û kitaban, bi gazeteyan jinûve hatine xanê.  Wan salên li dû derbeya eskerî bi rêberîya Musa Anter, Deng , bi ya Edip Karahan, Dicle-Fırat û bi ya Doğan Kılıç jî Roja Newe derketiye.  Ser Deng û Musa Anter, ser Dicle-Fırat û Edip Karahan barek belge hene îro di destê me da, lê ser Doğan Kılıç û Roja Newe malumat heta van salên dawî têm kêm diman û hema bêje ti kesî tiştek nizanibû.  Roja Newe ya Doğan Kılıç di tarîxa Tirkîyê da gazeteya pêşî ye ku bi Kurdî û Tirkî derketiye. Wan salên 1960î di gazeteyên din da jî nivîsên bi Kurdî derketine, lê îbareya Roja Newe xusûsî ew e, gazeteya bi Kurdî û Tirkî.  Gazeteya tek hejmarek derketî û nola Doğan Kılıç wenda sala 2019an li  Milli Kütüphane  ya Enqerê bi xebatên Mutlu Can hat dîtin û li dîjîtalê hat barkirin.  Roja Newe ya sala 1...
DEWAMÊ BIXWÎNE >>>

Bi Pêşgotina Abdullah İncekan Hinekî Din Rainer Maria Rilke

Resim
Navê Rainer Maria Rilke min cara pêşî serê salên 2000î di nêv şiîrên İbrahim Halil Baran da dî. İbrahim Halil Baran şiîreka xwe ya li dora ar û eynik û bê bi êvarên elif û bê îthafî wî kiribû.  Wexta min navê Rainer Maria Rilke di wê şiîrê da nû dîbû nola gelek kesên navê wî nû dibînin min jî di serî da gotibû qey ew şair wê ye, ne wî, lê ez î şaş bûm.  Dûra salên 2010î min di xatirayên Stefan Zweig da dî navê wî şairî. Stefan Zweig ser wan royên wan yên li Parîsê bi hez û hurmeteka mezin behsa Rainer Maria Rilke dike.  Bi gotina Stefan Zweig be, Rainer Marie Rilke însanekî kamil, kibar û titîz bûye têra xwe.  Stefan Zweig dibêje ew û Rainer Marie Rilke li Parîsê diketine her quncikî derdiketine û wî şairî li bajêr gava çavê wî li tabeleyaka herfên wê rîtmîk diketiye, ew tabela tekrar tekrar dixwendiye, ji şairîyê ye qey, qey ji rihê rîtmîk.  Dîsa salên 2010î min bi Behçet Necatigil ê hinek metnên Rainer Marie Rilke tercûmeyî Tirkî kiriye, şair çişkî din n...
DEWAMÊ BIXWÎNE >>>

Bi Halên Tercûmekirinê Hewalên Şiîrekê

Resim
Di karên edebî da îşê tewr bi talûke tercûmekirina şiîran e herhal.  Çinku dema tercûmeya şiîrekê ji zimanê wê ya orîjînal çêdibe jiber şiîrbûnê tercûman bixwaze nexwaze mehne dişikê û rê li ber şaşîyên mezin vedibe.  Loma ez kitabên duzimanî yên şiîran tu dibêjî qey ne jibo xwendina şiîran, lê jibo dîtîna wan şaşîyan dixwînim. Hele hele kitaba duzimanî bi Tirkî û Kurmancî be, û zimanê wê yê tercûme Kurmancî be ji min ra mesele ji şiîrê derdikeve, dibe fersendeka ferhengî ku ez pê peyvên xwe kontrol bikim.  Bi van fikran li  Hal  a Sabri Erdem dinêrim çend ro ne. Kitaba wî şairê Berferatî, ku ji salên 1990î vir va li Almanya ye, Yaqob Tilermenî yê bi çîrok û romanên xwe tê naskirin çerxe Kurmancî kiriye. Dixwînim, dixwînim û di şiîreka kitabê da disekinim, dûr û dirêj didim ber hevdu Kurmancî û Tirkîya wê. uçamadı laz uşağı  gotiye Sabri Erdem,  nefiriya laz uşaxî  gotiye Yaqob Tilermenî, ez bûma minê jî bigota  laz uşaxî  dibêm, min jî ...
DEWAMÊ BIXWÎNE >>>